Fizički modeli

Fizički modeli su važan alat u istraživanju i u akustičkom dizajnu koncertnih i operskih sala. U Laboratoriji za akustiku Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu upotreba fizičkih modela prostorija započela je pre 20 godina, inicirana potrebama rekonstrukcije Narodnog pozorišta u Beogradu. Tokom proteklih godina u radu na akustičkom dizajnu raznih sala uvedene su i neke inovacije u tehnologiji primene modela. Na osnovu takvog iskustva fizički modeli raznih prostorija koriste se i kao sredstvo u nastavi akustike za demonstracije raznih fenomena u zvučnom polju.
Razvoj računara i pojava komercijalnih softverskih paketa za predikciju zvučnog polja pomoću geometrijskog modela u jednom periodu razvoja akustike prostorija stvorili su privid da je vreme fizičkih modela prošlo. Dve njihove značajne osobine bile su konfrontirane prividnoj jednostavnosti izrade i korišćenja softverskih modela: relativno visoka cena i relativno dugačak vremenski rok potreban za izradu smanjene makete prostorije. Zbog toga se u nekoliko poslednjih dekada dvadesetog veka fizičko modelovanje, sa retkim izuzetcima, uglavnom nije pominjalo u literaturi.
Iskustvo na projektovanju pokazalo je da u enterijeru sala mogu postojati značajni uticaji na zvučno polje koji se, zbog raznih teorijskih ograničenja ne mogu prikazati u softverskim modelima zasnovanim na principima geometrijske akustike. To je ozbiljan nedostatak softverskih alata u okolnostima kada se postavljaju najviši zahtevi akustičkog dizajna, kao što je to u slučaju koncertnih i operskih sala. To je možda još veći neostatak kada se koriste u istraživačkom radu. Zbog toga je postalo jasno da vreme fizičkih modela u akustici ipak još ije prošlo. Najveći zamah u tom domenu dogodio se uvođenjem računara u merne procedure, što se dogodilo u proteklih dvadesetak godina. Može se reći da je to donelo izvesnu renesansu u primeni fizičkih modela za istraživanja i u dizajnu sala, jer su računari omogućili vrlo detaljnu kvantitativnu analizu impulsnih odziva u okolnostima kada postoje izražene difrakcione pojave na raznim preprekama čije su dimenzije poredljive sa talasnim dužinama. Nasuprot tome, način na koji se iste pojave predstavljaju u softverskim modelima krajnje je aproksimativan. Zbog toga su fizički modeli korišćeni u projektovanju gotovo svih značajnijih sala izgrađenih tokom poslednjih dvadesetak godina.